Historię pierwszego dziesięciolecia Solidarności w ówczesnym bielskim FSM (obecnie znajduje się tam FPT oraz liczne inne spółki grupy Fiat) przybliża książka „Solidarność Fabryki Samochodów Małolitrażowych w Bielsku-Białej 1980-1989”, która właśnie ukazała się staraniem Zarządu Regionu Podbeskidzie NSZZ Solidarność oraz międzyzakładowej Solidarności Fiat Auto Poland. Publikacja zawiera liczne relacje, wywiady i wspomnienia bohaterów przełomowej dekady lat 80., jak również kilkadziesiąt zdjęć i fotokopii dokumentów. Całą publikację można przeczytać tutaj.
– Większość tych tekstów nie była dotychczas wydana drukiem, inne były rozproszone w różnych publikacjach, tytułach prasowych czy nawet drukach ulotnych. Lektura zebranych w jednym tomie relacji, wspomnień i wywiadów osób, zaangażowanych w działalność związkową w Fabryce Samochodów Małolitrażowych, pozwala poznać – poprzez indywidualne, osobiste spojrzenia – historię „Solidarności” tego zakładu pracy. Każdy z tych tekstów staje się fragmentem większej układanki, pozwala lepiej poznać całość – pisze we wstępnie Artur Kasprzykowski, który całość zebrał i opracował. – Także prezentowane w tym tomie zdjęcia i dokumenty, w większości po raz pierwszy, pomagają ocalić przeszłość, ożywić wspomnienia uczestników tamtych zdarzeń, a następnym pokoleniom przybliżyć atmosferę i obrazy z tamtych lat.
Książka dedykowana jest pamięci Jana Frączka, legendarnego działacza Solidarności (więcej czytaj tutaj), w 20. rocznicę jego śmierci.
– Rocznica tej nagłej, tak niespodziewanej śmierci jest nie tylko okazją do przypomnienie niezwykłej postaci Janka Frączka, ale też innych działaczy Solidarności FSM Bielsko-Biała, którzy tworzyli nasz Związek w roku 1980, mimo represji działali w jego konspiracyjnych strukturach w latach stanu wojennego oraz podjęli trud reaktywacji jawnej działalności NSZZ Solidarność pod koniec lat 80. – podkreśla Wanda Stróżyk, przewodnicząca Solidarności Fiat Auto Poland. – Ta publikacja, która w założeniach ma być zaczątkiem przyszłej monografii fiatowskiej Solidarności, niech będzie też wyrazem naszego hołdu tym, którzy tworzyli zręby NSZZ Solidarność FSM i stanowili jej siłę.
Byli to ludzie odważni, bezkompromisowi w walce o prawa pracownicze i obywatelskie oraz nietuzinkowi. Przykładowo Jan Frączek – z zawodu mechanik samochodowy – w nielicznych wolnych chwilach pisał wiersze. Przekaz wielu z nich, nie mimo upływu lat, nadal pozostaje aktualny, jak chociażby poniższe „Marzenia”:
O sprawiedliwości – jak trudno o ciebie
O wolności – marzymy dla siebie
O demokracji – w noce i we dnieGdy je wywalczymy
O Boże czuwaj nad nami – tam w niebie
Całą publikację „Solidarność Fabryki Samochodów Małolitrażowych w Bielsku-Białej 1980-1989” można przeczytać tutaj.
(rd)
Solidarność FSM w Bielsku-Białej 1980-1989 (7.03 MB)
